Przedszkole nr 10 w Nysie

Ćwiczenia wspomagające rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym.

I. Ćwiczenia słuchowe :

Stanowią one bardzo ważną grupę ćwiczeń, ponieważ często opóźnienia czy zaburzenia rozwoju mowy pojawiają się na skutek opóźnień rozwoju słuchu fonematycznego /tzw. słuchu mownego/.
Stymulując funkcje słuchowe przyczyniamy się do rozwoju mowy dziecka.
1. Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
2. Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury,
koguta, kaczki, gęsi itp.
3. Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.
4. Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz,
mikser, suszarka, pralka itp.
Przykłady dla dzieci starszych:
1. Wyróżnianie wyrazów w zdaniu. ( stawiamy tyle klocków, rysujemy tyle kółeczek,
klaszczemy tyle razy ile słów słyszy dziecko w wypowiadanym zdaniu).
2. Nazywanie obrazków – dziecko kończy wyraz po pierwszej sylabie wypowiedzianej
przez logopedę, nauczyciela, rodzica, a potem odwrotnie – dziecko zaczyna.
3. Wyszukiwanie imion rozpoczynających się od samogłoski, następnie od podanej spółgłoski.
4. Wydzielanie spółgłosek nagłosowych przez przedłużanie nagłosu, np. ssssamolot, szszszafa.
Przy pomocy ilustracji – wyszukiwanie przedmiotów, których nazwy rozpoczynają się na daną głoskę.
5. Rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej.

II. Ćwiczenia oddechowe :

Ćwiczenia oddechowe poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej,
co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej,
przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp.
Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe.
Przykłady:
1. Wdech nosem ( usta zamknięte) i wydech ustami.
2. Dmuchanie na płomień świecy.
3. Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
4. Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
5. Chłodzenie „ gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.
6. „ Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
7. Chuchanie na zmarznięte ręce.
8. Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz
9. Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.
10. Nadmuchiwanie balonika.
11. Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
12. Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.
13. Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
14. Liczenie na jednym wydechu.
15. Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.
16. Powtarzanie zdań szeptem.
17. Naśladowanie śmiechu różnych osób:
- staruszki: che- che- che
- kobiety – wesołe cha- cha- cha
- mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho
- dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.
18.Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
19.Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”.
20.Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym
powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
21.Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
22.Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

III. Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych :

U większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych
/ języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego/.
Czasem przyczyną wady wymowy są nieprawidłowości w budowie anatomicznej narządów mowy.
Przyczyną bywają także, szczególnie u dzieci młodszych, nieprawidłowe nawyki związane
z połykaniem lub oddychaniem.
Konieczne są w tych wszystkich wypadkach ćwiczenia motoryki narządów mowy oraz ćwiczenia prawidłowego połykania. Ćwiczenia tego typu początkowo powinny być wykonywane przy kontroli wzrokowej – przed lustrem, stopniowo przechodząc do ćwiczeń bez kontroli wzroku.
Większość ćwiczeń wymaga wielokrotnego powtarzania, więc konieczne
jest stosowanie metod zabawowych podczas ćwiczeń oraz zmiany środków używanych przez nauczyciela(rodzica).

Ćwiczenia warg :

1. Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi
górnej i dolnej.
2. Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
3. Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
4. Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
5. Cmokanie.
6. Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
7. Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
8. Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
9. Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
10. Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

Ćwiczenia języka :

1. „ Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
2. Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
3. Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
4. Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
5. Kląskanie językiem.
6. Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
7. Wykonywanie ruchów wahadłowych od jednego do drugiego kącika ust.
8. Rurka – wargi ściągnięte i zaokrąglone unoszą boki języka.
9. Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
10. Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.